DE BRANDEWIJNKOM. Er is nog een ander familiewapen, dat een rol speelt in onze familie. Dit wapen staat op een zilveren brandewijnkom, zoals op deze pagina afgebeeld. Het is (nog) niet duidelijk langs welke weg deze kom in de familie is gekomen, maar er staan een paar aanwijzingen op de kom, die verder kunnen worden uitgewerkt. Aan de onderzijde van de kom staat een teken van de zilversmid (HS). In het boek "Groninger Keur, Zilver uit Stad en Ommelanden" van Jean-Pierre van Rijen uit 1997 is op blz. 299-301 een lijst van meestertekens van goud- en zilversmeden opgenomen. Op grond van deze lijst kan met zekerheid worden aangenomen dat de maker van de brandewijnkom Hindrick Sluiter is, die vanaf 1653 tot 1685 zilversmid was in de stad Groningen. Onderzijde van de brandwijnkom. Het tweede teken is keurteken van de stad Groningen, zoals aangegeven op de website van de Nationale Keurtekenbank. De letter op het keurteken is de letter O. Er hoort ook nog een nummer bij te staan, maar dat is niet goed leesbaar. In de tijd dat Hindrick Sluiter zilversmid is geweest in Groningen, komt de letter O slechts één maal voor, en wel in het jaar 1667/1668. Bij dat jaar hoort het cijfer 3. In het TV-programma ‘Kunst en Kitsch’ in september 2015 verscheen eenzelfde brandewijnkom, eveneens met een wapen op de zijkant gegraveerd. De expert in dit programma vertelde, dat dit een typisch Gronings model is. Het Friese model ziet er net zo uit, alleen met horizontale oren. Een dergelijke kom ging bij feestelijke gelegenheden rond en ieder kon dan een slokje van de inhoud tot zich nemen. Ik neem aan brandewijn. HET ALLIANTIEWAPEN. Aan de zijkant van de kom staat een alliantiewapen gegraveerd. In de genealogie bedoelt men met een alliantie gewoonlijk een verdrag of samenwerkingsverband, vooral in de vorm van een huwelijk. In geval van een huwelijk staat het wapen van de familie van de bruidegom heraldisch rechts (in het dagelijkse leven is dat links) en van de familie van de bruid heraldisch links. De herkomst van het alliantiewapen is niet duidelijk, maar het heeft een aantal kenmerken die mogelijk een uitleg kunnen bieden.

HET HUISMERK Hieraldisch rechts onder staat een huismerk, vergezeld van de letters I en C. Huismerk op de brandewijnkom                      Huismerk 163 uit GDW. Het huismerk op de brandewijnkom lijkt veel op huismerk 163 uit GDW (A. Pathuis, Groninger Gedenkwaardigheden, 1977, pag 936). De horizontale lijn is iets verlengd en er is een verticale lijn bijgekomen. De vermelding van huismerk 163 vinden we in GDW terug bij de nummers  [1226], [1227], [1234], [1237], [1238], [1253] en [1256]. JOHAN GERREITS EN EETIEN JANSEN Bij al deze verwijzingen betreft het grafschriften uit Garmerwolde: [1226]: overleden op 15 februari 1626 Eetien Jansen [1227]: overleden op 24 december 1628 Johan Gerreits [1234]: overleden op 26 augustus 1668 Johan Cornelis, zoon van Cornelis Jans [1237]: geen vermelding van een naam, alleen het jaartal 1685. [1238]: overleden 24 maart 1690 Klaes Cornelis [1253]: geen vermelding van een naam, alleen het jaartal 1602 [1256]: alleen de vermelding van de letters K.C. Johan Gerrits uit [1227] vinden terug op nog meer plaatsen in GDW: [1220]: Tekst op de torenklok N.H. kerk Garmerwolde: EVERHART DE MEPSCHE, EILARDUS LODWICUS BREMENSIS, PASTOR, JOHAN GERRITZ UND ARENT DERX, KERCKVOGEDEN THO GARMERWOLT, ANNO 1604 FRI, DOE GOT GERT POWELS MI THO EMDEN [1221]: Tekst op de torenklok N.H. kerk Garmerwolde: 1614 EVERHRT DE MEPSCHE, HARMANNUS SEBASTIANI, PASTOR, JOHAN GERREITS UND JAN SICKES, KERCVOGEDEN THO GARMERWOLT, ANNO 1604 FRI, DOE GOT GERT Johan Gerrits is dus kerkvoogd geweest in Garmerwolde en had in die functie ook contacten met de adellijke familie De Mepsche. Het huismerk 163 staat in onderstaande figuur bij de personen bij wie het wordt vermeld in GDW.  

Alliantiewapen op de brandewijnkom

SAMENVATTING Als ik ervan uitga, dat het huismerk op de brandewijnkom wijst op de familie van Johan Gerrits en Etien Jansen en dat de letters I en C kunnen wijzen op Ite Cornelis of op Jacob Cornelis Bolhuis, dan leg ik het verband tussen deze families, de brandewijnkom en de familie Alma, zoals aangegeven in onderstaand schema. Mijn stamlijn is in deze figuur met rood aangegeven.

CONCLUSIE De aanname, dat het huismerk op de brandewijnkom is afgeleid van huismerk 163 uit GDW, leidt tot een verband met Johan Gerrits en Etien Jansen uit Garmerwolde. Dit verband wordt bevestigd door genealogisch onderzoek, zoals samengevat in bovenstaand schema. Als je de letters I en C op het alliantiewapen aan Ite Cornelis toekent, ligt het het voor de hand te veronderstellen, dat de brandewijnkom via Willem Ites / Anje Redmers terecht is gekomen bij de familie Alma in Deventer. Echter, de kom is gemaakt in 1667/1668. Dat is ongeveer 35 jaar vóór het huwelijk van Ite Cornelis met Eyske Willems. Een later huwelijk van Ite is uitgesloten, want hij is eerder overleden dan Eyske. De kom is ongeveer 15 jaar vóór het huwelijk van zijn vader Cornelis Ites met Trijntje Harmens (1682) gemaakt. De kom zal dus ook niet bij dit huwelijk zijn aangeschaft.  De grootvader van Ite Cornelis heeft mogelijk dezelfde initialen, maar die is naar schatting 1660 of eerder getrouwd. Dus ook hier past de fabrikagedatum van de kom niet bij. Een tweede mogelijkheid is, dat de letters I en C slaan op Jacob Cornelis Bolhuis, ongeveer 1666 gehuwd met Derckjen Freerks. Deze datum komt goed overeen met de fabrikagedatum van de brandewijnkom en de afstammingslijn van Johan Gerrits naar Tjaard Freerks Alma ligt via Jacob Cornelis ook veel directer dan via Ite Cornelis. Deze laatste mogelijkheid heeft dan ook mijn voorkeur. Nader onderzoek naar de kom is nog noodzakelijk. Met name het vrouwelijk deel van het alliantiewapen (met de S) kan nog nadere gegevens opleveren. Een eventuele boedelbeschrijving kan daarover wellicht duidelijkheid bieden.